7 Απριλίου Παγκόσμια Ημέρα Υγείας

Κάθε χρόνο στις 7 Απριλίου τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, η οποία επικεντρώνεται σε σημαντικά προβλήματα της δημόσιας υγείας που απασχολούν όλο τον κόσμο. Η 7η Απριλίου είναι η ημερομηνία «γέννησης» το 1948 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενός εξειδικευμένου οργάνου του ΟΗΕ για θέματα Υγείας.

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Υγείας (2015) είναι αφιερωμένη στην ασφάλεια των τροφίμων.

H μικροβιακή αντοχή αποτελεί το κεντρικό θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας. Με σύνθημα «Δράσε σήμερα για να έχεις θεραπεία αύριο!», ο ΠΟΥ μας καλεί όλους σε δράση για τη λήψη μέτρων με στόχο την ελάττωση της μικροβιακής αντοχής ή οποία παρουσιάζει αυξητικές τάσεις λόγω της μη ορθολογικής χρήσης των αντιβιοτικών αλλά και της πλημμελούς πρόληψης και ελέγχου μετάδοσης των λοιμώξεων στο χώρο του νοσoκομείου.

Η μικροβιακή αντοχή αποτελεί μείζον πρόβλημα Δημόσιας Υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο, λόγω των συνεχώς αυξανόμενων ποσοστών που ανιχνεύονται διεθνώς με αποτέλεσμα τον περιορισμό των θεραπευτικών επιλογών, την αυξημένη νοσηρότητα, θνητότητα και το υψηλό κόστος νοσηλείας.

Ειδικότερα η χώρα μας συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα υψηλότερα ποσοστά απομόνωσης ανθεκτικών και πολυανθεκτικών μικροοργανισμών και συνολικής κατανάλωσης αντιβιοτικών τόσο στα νοσοκομεία όσο και στην κοινότητα (Διάγραμμα 1, Πηγή ESAC).

Το φαινόμενο έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις καθώς δεν αναμένεται η κυκλοφορία νέων αποτελεσματικών αντιβιοτικών στα επόμενα χρόνια.

Για την καταπολέμηση της συνεχώς αυξανόμενης μικροβιακής αντοχής, ο ΠΟΥ θέτει τους παρακάτω στόχους:

πολιτική δέσμευση για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής

εφαρμογή συστημάτων επιτήρησης

διαπίστευση της ποιότητας των φαρμάκων

ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών

αποτελεσματικός έλεγχος των λοιμώξεων

ενίσχυση της έρευνας

Στο πλαίσιο της αναγκαιότητας για άμεση και συστηματική επιτήρηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων από πολυανθεκτικά Gram-αρνητικά παθογόνα καθώς και για αυστηρή εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων για τον έλεγχο και τον περιορισμό της διασποράς τους, το ΚΕΕΛΠΝΟ συγκρότησε την επιχειρησιακή ομάδα με στόχο το σχεδιασμό και την εφαρμογή του «Σχεδίου Δράσης για την Αντιμετώπιση Λοιμώξεων από Πολυανθεκτικά Gram Αρνητικά Παθογόνα σε Χώρους Παροχής Υπηρεσιών Υγείας – Προκρούστης». Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό οι λοιμώξεις από στελέχη Κlebsiella, Pseudomonas, και Acinetobacter με αντοχή στις καρβαπενέμες εντάσσονται στο σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων.

Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα από τη χρονική περίοδο 01/11/2010 έως 28/02/2011 έδειξαν ότι:

Το 54% των λοιμώξεων από πολυανθεκτικά Gram-αρνητικά παθογόνα καταγράφηκε στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, ενώ το 28% και το 18% των λοιμώξεων καταγράφηκαν σε κλινικές του παθολογικού και του χειρουργικού τομέα, αντίστοιχα.

Η μέση ηλικία των ασθενών ήταν 63 έτη, και το 66% των λοιμώξεων αφορούσαν άνδρες.

Οι συνηθέστερες κλινικές λοιμώξεις ήταν οι μικροβιαμίες (33%) και οι πνευμονίες, ενώ ακολουθούσαν οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος (21%) και οι λοιμώξεις του χειρουργικού πεδίου (13%).

Ο μικροοργανισμός που απομονώθηκε σε μεγαλύτερη συχνότητα ήταν η Klebsiella (50%).

Η παραγωγή καρβαπενεμάσης KPC-τύπου ήταν ο συνηθέστερος μηχανισμός αντοχής έναντι των καρβαπενεμών που καταγράφηκε μεταξύ των στελεχών Klebsiella (76%).

Η έκβαση των ασθενών όπως αυτή καταγράφηκε εντός διαστήματος 28 ημερών μετά τη λήψη της πρώτης θετικής καλλιέργειας, έδειξε ότι το 40% των ασθενών κατέληξαν, ενώ το 25% εξακολουθούσε να νοσηλεύεται.

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι οι λοιμώξεις από πολυανθεκτικά Gram-αρνητικά παθογόνα αποτελούν σημαντικό πρόβλημα Δημόσιας Υγείας στα Ελληνικά νοσοκομεία. Η συνεχής επιτήρηση των λοιμώξεων αυτών με την έγκαιρη δήλωση στο ΚΕΕΛΠΝΟ και η άμεση εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων πρόληψης και ελέγχου της διασποράς τους στο χώρο του νοσοκομείου όπως και η προσπάθεια περιορισμού της αλόγιστης και υπερβολικής χρήσης αντιβιοτικών, αναμένεται να συμβάλλουν τόσο στην ακριβή καταγραφή του προβλήματος όσο και στον περιορισμό της περαιτέρω διασποράς των πολυανθεκτικών μικροοργανισμών.

Ξανθή Δεδούκου, Γραφείο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων

Έλενα Μαλτέζου, Τμήμα Παρεμβάσεων σε Χώρους Παροχής Υπηρεσιών Υγείας